जमात-ए-इस्लामी, कश्मीरको अन्त्यको सुरुवात

श्रीनगर । नोभेम्बर ७ मा, जमात-ए-इस्लामीको स्वामित्वमा रहेको करोडौंको सम्पत्ति जम्मू कश्मीर सरकारले सिल गरेको थियो।

जमातलाई गैरकानूनी गतिविधि (रोकथाम) ऐन, १९६७ अन्तर्गत दर्ता गरिएको छ, जुन केन्द्रीय सरकार र जम्मू र काश्मीर सरकारद्वारा जारी गरिएको छ। जसले प्रवेश, प्रयोग, र कुनै पनि कानुनी निकायहरूसँग सम्बद्ध हुन निषेध गर्दछ, जुन यस मामलामा प्रत्यक्ष रूपमा संलग्न छन्। यस सूचनाको आधारमा राजस्व अभिलेखमा ‘रातो’ कोरिएको छ।

जमात-ए-इस्लामी, एउटा राजनीतिक एजेन्डा भएको धार्मिक पार्टी हो। जसले आतंकवाद र धर्मलाई भारत र गैर-मुस्लिमहरू विरुद्धको जिहाद सुन्नत हो भनी विश्वास गर्ने काश्मीरीहरूको दुई पुस्तालाई ब्रेनवाश गर्ने औजारको रूपमा प्रयोग गरेको छ।

दक्षिण काश्मीरको शोपियान जिल्ला जमातको प्रभावबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित भएको छ। एसआईएले जमात स्वामित्व अन्तर्गत जिल्लामा २५ करोड रुपैयाँ मूल्यको नौ सम्पत्तिहरू पहिचान गरी शोपियाका जिल्ला मजिस्ट्रेटलाई प्रस्तुत गर्‍यो, जसले यी सम्पत्तिहरूबाट जेईआईलाई प्रतिबन्ध लगाएको थियो।

भारतको सार्वभौमसत्तालाई खतरामा पार्ने राष्ट्रविरोधी तत्वहरू र आतंककारी नेटवर्कहरूको इकोसिस्टमलाई ध्वस्त पार्ने यो श्रृंखलाको पहिलो कदम हो।

काश्मीर सधैं यस्तो थिएन। यसमा एक महान सूफी परम्परा थियो, जुन काश्मीरियतमा अनुवाद गरिएको थियो, साम्प्रदायिक सद्भाव र धार्मिक समन्वयको एक अद्वितीय रूप थियो।

जमातको स्थापना सन् १९४१ मा मौलाना मौदुदीले गरेका थिए। यो दक्षिण एसियाको सबैभन्दा ठूलो र प्रभावशाली इस्लामिक आन्दोलन हो। यसको कश्मीर ब्रान्ड, जमात-ए-इस्लामी कश्मीरको जरा लाहोरमा छ। यसले १९४० को दशकमा आफ्नो स्थापनाकालदेखि नै काश्मीरीको राजनीतिक र धार्मिक आधारको भित्री भागमा प्रभुत्व जमाएको छ।

सन् १९४२ मा सादुदिन ताराबली र घ. अहमद अहरारले बदामी बाग शोपियानमा आफ्नो प्रकारको पहिलो इजेत्मा (धार्मिक जमघट) आयोजना गरे। सन् १९८० को दशकसम्म यो संगठनले बलियो राजनैतिक खुट्टा हासिल गर्न नसके पनि अन्य माध्यमबाट प्रकाशको गतिमा काम गर्दै र विष फैलाउने काम गरिरहेको थियो जसले पछि आफ्नो अनुहार प्रकट गर्ने थियो।

उनीहरूले पाकिस्तानमा आफ्ना अभिभावक समूहसँग सल्लाह गरे र हज गर्ने बहानामा उनीहरूलाई साउदीमा बारम्बार भेटे। पाकिस्तानका आईएसआई अफिसरहरूले जमात-ए-इस्लामी कश्मीर र जम्मु र कश्मीर लिबरेशन फ्रन्ट (जेकेएलएफ) का प्रतिनिधिहरूलाई १९८० को दशकको मध्यमा ‘जिहाद सम्बन्धी तालिम र व्यावहारिकता’ को लागि पाकिस्तान पठाए। र चाँडै नै यस क्षेत्रमा पूर्ण सशस्त्र संघर्ष १९८० को दशकको अन्तमा सुरु भयो।

जमातले दशकौंदेखि चलेको विद्रोहलाई कसरी व्यवस्थापन गर्‍यो र कसरी यसलाई निरन्तरता दिइरहेको छ, त्यो चालको प्रश्न होइन। अझ महत्त्वपूर्ण प्रश्न यो हो कि कश्मीरी समाजमा आफ्नो रूढ़िवादी र विनाशकारी विचारहरूलाई धर्म परिवर्तन गर्ने र काश्मिरीहरूको दुई पुस्तालाई संकट र पीडाको चक्रमा धकेल्ने प्रयास गर्ने यी मानिसहरू को हुन्?

तिनीहरू मुस्लिम रूढिवादीहरू हुन्, जसले कश्मीरियतलाई कमजोर पार्न खोजेका छन् किनभने यसले इस्लामिक शुद्धताको अरब-आयातित विचारलाई खतरामा पार्छ। तिनीहरूको रणनीति दुई गुणा थियो – पवित्रता र सामाजिक इस्लामीकरण कार्यक्रमहरूको वकालत, र कश्मीरी मुस्लिम पहिचानको लागि आविष्कार गरिएको खतराको शोषण।

संविधानको अनुच्छेद ३७० मार्फत भारतबाट जम्मू-काश्मीरको अलगावले जमातलाई विरोध बिना आफ्नो पखेटा फैलाउन अनुमति दियो। यसले फलाह-ए-आम ट्रस्ट (एफएटी) को ब्यानर अन्तर्गत स्कूलहरूको नेटवर्क खोलेर निन्दनीय, युवा दिमागहरूको शिक्षामा लगानी गर्‍यो, जुन आतंकवादको प्रजनन स्थल थियो। सन् १९७२ मा उपत्यकामा मात्र १० विद्यालयबाट सुरु भएको आज ३२३ विद्यालयमा ७५ हजार ३१३ विद्यार्थी भर्ना भएका छन् ।

फलह-ए-आम ट्रस्ट (विडम्बनापूर्ण अर्थ सबैका लागि कल्याण) ले टाढाका क्षेत्रहरूमा निम्न र मध्यम आय भएका समूहहरूलाई आकर्षित गर्यो। उनीहरुले अशिक्षित अभिभावकहरुलाई गुणस्तरीय शिक्षा र दीन अध्ययनको प्रतिवद्धता जनाएका थिए।